B. EKOSISTEMDEKI BOZULMALAR NELERI DOĞURUR?

Ekosistemde yaşayan canlılar birbirleriyle ve ekosistemin fiziksel ve kimyasal özellikleriyle etkileşim içindedir. Bir canlı türünün yok olması direk ya da dolaylı yoldan diğer canlı türlerini olumsuz yönde etkiler. Bitkiler, ekosistemlerin temel besin kaynağıdır. Bitki türlerinin yok olması ekosistemlerin canlılığını bitirir. Ekosistemdeki bitki ile beslenen canlı türleri yok olur. Madde döngüleri gerçekleşmez, oksijen oranı azalır, iklimde değişmeler görülür. Kentlerin düzensiz ve plânsız bir şekilde yayılması, plânsız sanayileşme; orman, bitki ve hayvanların yaşam alanlarını bitirir.

1. Dünya’nın Coğrafyası Değişir
Her ekosistemin kendine özgü iklim, ışık, nem ve tuzluluk gibi özellikleri vardır. Bitki örtüsünün yok olması çayır ya da orman ekosistemin çölleşmesine sebep olabilir. Fabrikaların çıkardığı zararlı atıklar çevredeki akarsu, göl, orman gibi ekosistemlerin ölmesine sebep olur ve çevre kuraklaşır.
Erozyon nedeniyle göllere taşınan toprak, bir müddet sonra göl ekosistemini orman ya da çayır ekosistemine dönüştürebilir. Baraj yapımı, maden ocakları içinde bulundukları ekosistemin coğrafyasında değişimlere sebep olur.
Baraj yapımı sırasında pek çok orman, çayırlık alan, göl, vadi, mağara gibi küçük ekosistemler sular altında kalır ve çok büyük baraj gölleri oluşur. Bu aynı zamanda bölgenin iklimini ve bitki örtüsünü değiştirir. Maden ve taş ocakları yüzey değişikliklerine sebep olur.

2. Dünya’nın Iklimi Değişir
Bir bölgede, hava olaylarının uzun sürede gözlenen özelliklerinin bütününe iklim adı verilir. Hava kirliliği, zehirli gazların ozon tabakasına zarar vermesi ve sera etkisi nedeniyle iklimlerde değişmeler görülür. Iklim değişikliği ekosistemdeki dengenin bozulmasına sebep olur. Bitki örtüsünün yok olması havadaki karbon dioksit miktarını etkiler. Fosil yakıtların kullanımının artması sonucu atmosfere bırakılan aşırı miktardaki karbon dioksit gazı, atmosferin üst tabakalarında birikir. Bu birikimler Güneş ışınlarının Dünya’ya gelmesini engellediği gibi, Dünya’daki ısının uzaya gitmesini de engeller. Bu olaya sera etkisi denir. Sera etkisi sonucu Dünya atmosferi ile yeryüzü arasında sıkışan ısı, küresel ısınmaya sebep olur. Bilim adamları, kutuplardaki buzulların erimesinin, çok şiddetli soğuk ve sıcak havaların görülmesinin en önemli sebebi olarak küresel ısınmayı göstermektedir.

Ozon Tabakasını Koruyalım
Ozon tabakası atmosferde 12 ile 45 km yükseklikler arasında yoğunlaşır. Ozon tabakası Dünya’yı sarar ve Güneş’ten gelen zararlı ışınları engeller. Ayrıca atmosferde ısı dengesini korumada rol alır.
Özellikle CFC içeren maddeler (CFC: kloro floro karbon) ozon tabakasını tahrip eder ve incelmesine sebep olur. Özellikle yaz aylarında, Güneş ışınları atmosferde filtre edilmediği için, insanlarda bir takım deri hastalıkları görülebilir.Günümüzde CFC içeren spreylerin üretimi kanunlarla yasaklansa da kullandığımız spreylerin CFC içermemesine özellikle dikkat etmeliyiz.

3. Erozyon Toprakları Bitirir
Toprak, kayaların rüzgâr, yağmur, sıcaklık değişimi gibi etkilerle ufalanmasıyla oluşur. Zamanla bu ufalanmış kaya parçalarının içine bitki ve hayvan artıkları karışır ve verimli toprak katmanları oluşur. Verimli bir toprak bakasının oluşumu için yüzlerce yıl gereklidir. O hâlde, bu kadar zor oluşan toprak kolay bir şekilde elimizden gitmemelidir.
Toprağın su ve rüzgâr etkisiyle taşınmasına erozyon adı verilir. Bitki örtüsünün yok edilmesi, orman yangınları, şiddetli yağışlar, bilinçsiz tarım, erozyonu artıran faktörlerdir. Toprak erezyonuyla en verimli üst tabakadaki topraklar taşınır ve o bölgede artık bitki örtüsü gelişmez.

4. Su Kaynakları Azalır ve Kurur
Yerkürenin 3/4’ü suyla kaplıdır. Ancak bunun çok az bir bölümü tatlı, içilebilecek nitelikte sudur. Canlıların kullanabileceği su sürekli döngü hâlindedir. Bu döngü akarsu, göl ve yer altı su kaynaklarını besler.
Suya karışan kimyasal maddeler, petrol ve diğer atıklar canlıların ölmesine sebep olur. Su kaynaklarının kuruması veya azalması ekosistemdeki bütün canlıları olumsuz etkiler.

5. Enerji Kıtlığı Başlar
Ekosistemde bulunan yer altı ve yerüstü kaynaklarının bilinçsiz kullanımı sonucunda, enerji kıtlığı ortaya çıkar.
Fosil yakıtlarının tükenmesiyle termik santrallerde enerji üretilemez. Petrolle çalışan araçlar işlemez.


6. Biyolojik Çeşitlilik Azalır – Beslenme Sorunu DoğarŞehirleşme, sanayileşme ve doğal kaynakların tüketilmesi çevre kirliliği sonucu ekosistemdeki canlıların yaşam alanları daralır ve besin kaynakları azalır. Bu da pek çok canlı türünün yok olmasına sebep olur. Örneğin ülkemizde 9000 bitki türü yetişmektedir. Sadece belli bölgelerde yetişen bitkilere endemik bitkiler adı verilir. Ülkemizdeki endemik bitkilerin yaklaşık 1/5’i ekosistemdeki bozulmalar sonucu yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Çevre kirliliği ve yanlış avlanma da canlı türlerinin yok olmasına sebep olur.ALINTIDIR