[uzman]

TÜP HAVA HESABI

Bir dalgıcın deniz seviyesinde (1 Atm. Basınçta) ortalama olarak bir dakika içerisinde 25 Lt. hava tüketeceği bilimsel olarak kabul edilmektedir. Bu demektir ki dakikada soluduğumuz hava hacmi basıcın artışına bağlı olarak artmakta ve derin su dalışlarında tüp içindeki hava da dalışımızı kısıtlamaktadır. Dalışa başlamadan önce ineceğimiz maksimum derinlikte tüpümüzün ne kadar yeteceği hesaplanmalıdır. Aşağıdaki örnek ve açıklamalarla konuyu açıklık getirelim.



0 m’ de basınç: 1 atm. x 25 lt = 25 lt./dk.

10 m.’de basınç: 2 atm. x 25 lt = 50 lt/dk.

20 m.’de basıç : 3 atm. x 25 lt.= 75 lt/dk.

( Basınçlar mutlak basınç olarak alınacak )



10 m’ye dalan bir dalgıç 10 litrelik bir tüp ve 200 bar tüp basıncı ile su altında ne kadar kalır?

Öncelikle tüp içinde kaç litre hava olduğunu bulmamız gerekir. Bulmak için biraz önce belirttiğimiz gibi tüp hacmi ile tüp basıncını çarpıyoruz.

200 x 10 = 2000 lt.

Mutlak basınç’ta belirttiğimiz gibi her 10 m’de su basıncı 1 atm. artmaktadır. Dolayısıyla 10 m.’de mutlak basınç 2 atm. olacaktır. Deniz seviyesinde (1 Atm.) bir dalgıç dakikada 25 Lt. hava harcadığını kabul edersek. 10 m. derinde bu dalgıç iki katı hava tüketecektir. Dolayısıyla dalgıç 2 Atm. de bir dakika içer*sinde 50 Lt. hava harcayacaktır.

Tüp içindeki havanın 10 m. derinlikte ne kadar yeteceğini bulmak için tüp içindeki hava hacmini 2 atm.’de dk.’^da soluduğumuz hava miktarına bölüyoruz.

2000: 50 = 40 dk. dır.

Dikkatinizi çekmek isterim ki bu çıkan zaman içine rezerv hava zamanı dahil değildir. 50 bar’lık bir tüp basıncını her zaman rezerv hava olarak saklamanızı ve bu basınçta derhal satıh yapmanızı tavsiye ederim.



Her insanın performansına göre hava tüketimi, yaptığı işle orantılı ol*duğunu biliyoruz. İstirahat eden bir kişi bir dakika içerisinde ortala*ma 6 litre hava tüketirken, aynı kişi yürürken veya çalışırken bu miktar 12-18 Lt./dk. ya çıkmakta. Oysa aynı kişi koşarken veya spor yaparken 50 ila 95 L./dk. arasında hava tüketebilmektedir. Tüm bunlara rağmen deniz altı sporunda veya dalgıçların hava tüketimi tamamen değişmekte ve farklı olarak hesaplan*maktadır.

Hava tüketimi suyun ısısı, yoğunluğu, inilen derinlikte yapılan işin önemi, ay*rıca inilen derinliğin ve dolayısıyla ortamın basıncıyla doğru orantılı olarak art*maktadır

Eğer dalış tüpü doldururken elinizle kontrol ederseniz, tüpün ısındığını fark edersiniz. Bunun nedeni havanın sıkışma*sıyla yoğunluğun artmasıdır. O gün*kü hava koşullarına göre tüpün ısısı 30 - 45 bazen de 60 dereceye kadar yükselebilir. Böyle ısınan bir dalış tüpüne 200 atm’e ka*dar hava basıp daha sonra bu tüpü soğuyabileceği bir yerde bekletirsek, soğuduğunda bu basıncın 180, hatta 170 atm‘e kadar düştüğünü de görürüz.

Dalış tüplerini su dolu bir varile veya havuz içine koymak suretiyle doldurulursa söz konusu ısı farklarını önlemiş oluruz. Böylece hem tüpün fazla ısınması önlenir hem de tehlike riski için önlem almış oluruz. .

ALINTIDIR