Elektronik Seyir Haritası (ENC) Dağıtımına

[levrek]

Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı, 11 ŞUBAT 2005 tarihinden itibaren ENC’lerin ve bunlara ait haftalık güncellemelerin, Bölgesel ENC Koordinasyon Merkezlerinden (RENC) biri olan IC-ENC üzerinden dağıtımına başlamıştır. Dağıtım IC-ENC’nin halihazırda Ana Dağıtıcıları (VARs) durumunda olan C-MAP, TRANSAS, UKHO, 7Cs, Primar-Stavanger’ın bayi ağı kullanılarak yapılmaktadır. Dağıtım yöntemi hakkında bilgiye, Güncel ENC Kataloğuna ve Ana Dağıtıcıların web sayfalarının kısa yollarına IC-ENC’nin web sayfasından ([Bu Adresi (link) Görme Yetkiniz Yok BEDAVA'ya Üye Ol Sitemizden Faydalan....]) ulaşılabilir.

E-Seyir

Günümüzde, seyirde kullanılan klasik yöntemlere alternatifler aranmaktadır. Gelişen teknoloji, köprüüstünde planlamayı kolaylaştıracak, maliyetleri düşürecek, zaman ve personel tasarrufu sağlayacak, doğru, hassas ve itimat edilebilir ürünler yaratmaya ve sistemler kurmaya çalışmaktadır.

Bu çalışmaların temelleri 1980’li yılların başlarında, gemilerde kağıt harita yerine bilgisayar ekranında görüntülenebilen elektronik haritaların kullanılması fikriyle ortaya atılmıştır. Elektronik haritaların ilk uygulamalarına, silah sistemleri ve komuta kontrol sistemlerinde, harekat yapılan bölgenin haritasının, planlamaya esas olmak üzere ekranda, altlık olarak gösterilmesiyle başlamıştır. Bu haritaların hassasiyeti çok düşük olduğundan seyir amaçlı olarak kullanımları sakıncalar doğurmuş ve bu nedenle mümkün olmamıştır.

Bu gelişmeler Uluslararası Hidrografi Örgütü (IHO) ve Uluslararası Denizcilik Örgütü’nü (IMO) harekete geçirmiş ve 1980’li yılların ortalarında elektronik haritaların emniyetli seyir amacı ile kullanımına yönelik standartların geliştirilmesine ilişkin çalışmalar başlatılmıştır.
Yapılan çalışmaların hedefi, denizcilerin kağıt ortamda alışık olduğu standart, kalite ve güvenilirlikten vazgeçilmeksizin, seyir emniyetini artırmaktır.

Elektronik Seyir Haritası
Elektronik Seyir Haritaları, kapsam, yapı ve format olarak standartlaştırılmış, seyir bilgi sistemlerinde kullanılmak üzere, sadece ülkelerin deniz haritalarını üretmekle yükümlü Hidrografi Daireleri tarafından Uluslararası Hidrografi Örgütü’nün (IHO) belirlemiş olduğu S-57 Sayısal Hidrografik Veri Değişim Standardı’na göre hazırlanmış vektör haritalardır.
ENC Üretim Bölümü
Bu özellikleri, ENC’leri diğer vektör haritalardan ayrırır ve kağıt haritaların yerine kullanılabilmelerine imkan verir.
Zaman içerisinde ENC kavramına sahip çıkılamaması ve bu kavramı özel firmaların kendi ürünlerini tanıtmak için kullanması
nedeniyle, yetkili kurumlarca üretilen ENC’lerin “Resmi ENC - Official ENC” olarak adlandırılması genel kabul görmüştür.
ENC bir veritabanıdır ve harita bilgileri bu veri tabanı içinde nitelikleri tanımlanmış nokta, çizgi ve alanlar şeklinde
depolanır. Bu sayede ENC’ler, akıllı ve esnek bir hal kazanır. Harita akıllıdır çünkü içerisindeki veri sorgulamaya açıktır.
Harita esnektir çünkü kulanıcının ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde ekran üzerinde gösterime imkan tanır.

Elektronik Harita Gösterim ve Bilgi Sistemi
(Electronic Chart Display and Information System - ECDIS)
ECDIS, denizcinin planlama ve emniyetli seyir ihtiyaçlarına cevap vermek üzere elektronik haritayı, seyir uydu sistemlerinden
aldığı konum bilgisiyle gösterebilen, kendisine bağlanan seyir yardımcılarından elde ettiği veriyi ekran üzerinde sergileyebilen,
SOLAS 1974 Sözleşmesinin V/19 ve V/27 maddelerine göre, sistemde güncel harita kullanılması ve uygun bir yedeğinin bulunması
durumunda, harita taşıma yükümlülüğünü karşıladığı kabul edilen seyir bilgi sistemidir.


ECDIS cihazı, IMO ECDIS Performans Standardı’nda (IMO Talimatı A.817(19)) yer alan tüm gerekleri karşılamak zorunda olup, IEC
(International Electrotechnical Commision) tarafından, IMO Performans Standartları temel alınarak geliştirilen test prosedürünü
geçmiş olmalıdır. Test sonucu alınan “Tip Onayı – Type Approve” ECDIS’in yasal olarak IMO gereklerini karşıladığını gösterir.
Bulunulan mevkinin gösterimi, mesafe/kerteriz fonksiyonları ve rota planlama kabiliyeti IMO ECDIS Performans Standardı’nda
tanımlanmış minimum ECDIS gereklerine birkaç örnektir.
ENC’lerde yer alan harita bilgilerinin üretim aşamasında sayısal olarak tanımlanmış olması, ECDIS içerisinde verilerin
sorgulanabilmesine ve elde edilen bilgiyle belirli seyir fonksiyonlarının denetlenmesi için sistem içerisine uygun mekanizmalar
kurulmasına imkan vermektedir (Dönüş yeri, emniyetli geçiş mesafesi, emniyetli kontur belirlenmesi ve bunlarla ilgili alarmlar
kurulabilmesi gibi.).

Veri Kaynağı
Dünya genelinde ENC üretiminde kaynak olarak kağıt haritalar kullanılmakta olup, ENC’lerdeki harita bilgisi en az kağıt
haritalardaki doğruluk ve hassasiyete sahiptir.

Harita Başlığı ve Kenar Bilgileri
Harita üzerinde yer alan ve kullanıcı açısından büyük öneme sahip bilgilere; harita ölçeği, haritanın yapımı hakkında açıklayıcı
notlar, uyarıcı notlar, harita numarası, yayım tarihi ve şekli, üretici basım notu, küçük düzeltmeler notu, köşe koordinatları,
kağıt haritanın göze tanıdık yerlerinde olmasa dahi ENC’nin sorgulamaya açık bölümlerinde yer almaktadır.

Denizcilere İlanlar
Sayısal ortamda hazırlanan ve sadece harita üzerinde değişecek, silinecek veya eklenecek parçayı içeren düzeltmeler, ENC’lere
otomatik olarak işlenirler. Bu da harita düzeltmelerini işleyen personel için doğruluk, kolaylık ve zaman tasarrufu anlamına
gelmektedir.
Her IHO üyesi ülke, ürettiği haritaların güncellemelerini düzenli olarak sağlamaktan sorumludur. Bu konuda genel kabul görmüş
uygulama düzeltmelerin haftalık / iki haftalık / aylık aralıklarla dağıtımı yönündedir.


Gösterim Standardı
ENC’lerde yer alan harita bilgilerinin, ECDIS ekranı üzerinde ne şekilde gösterileceği IHO’nun “ECDIS için Renkler ve Semboller
Talimatı (S-52)” ile belirlenmiştir. Talimatın EK-2’si “ECDIS Gösterim Kütüphanesi” olarak adlandırılmakta olup, burada belirtilen
şekilde gösterim zorunludur. ECDIS Gösterim Kütüphanesi’nde yer alan sembollerin bir kısmı kağıt haritalarda yer alan sembollere
göre farklılık gösterebilmektedir.

ENC'lerin Numaralandırılması
ENC’lerin numaralandırılmasında sekiz karakter kullanılmaktadır. İlk iki karakter üretici ülke kodunu, üçüncü karakter ölçek
bandını (Seyir maksadına göre kullanım amacı), son beş karakter ise haritanın numarasını gösterir.

TR403341

TR : Üretici Ülke Kodu (Türkiye)

4 : Ölçek Bandı (Yaklaşma Haritası)

03341 : Harita Numarası


ENC Sınırları
ENC olarak üretilen her bir harita “Hücre” olarak adlandırılır. Elektronik seyir haritası üretiminde önemli noktalardan biri
burada ortaya çıkmaktadır. Aynı ölçek bandında yer alan hücrelerde veri tekrarı yasaklanmış olup, hücreler birbirlerini
tamamlayacak şekilde üretilirler. Bu husus, bindirme kısmın bir haritadan alınması ve bu kısmın diğer haritada boş bırakılması
anlamına gelmektedir. Ancak unutulmamalıdır ki harita bilgisi aslında devamlıdır ve kullanıcının elinde harita bulunduğu sürece
bu boşluklar olmayacaktır.

ENC'lerin Şifrelenmesi
ENC’lerin hukuka aykırı çoğaltılmasını engellemek üzere IHO Veri Koruma Düzeni (S-63) gereği ENC ve ECDIS üreticileri ile ürün
kullanıcalarını içine alan bir şifreleme sistemi kurulmuştur. Bu sistemin temelinde ENC’lerin kendisine tanımlı donanım haricinde
çalışmasını engellemek yatmaktadır.


ENC'lerin Dağıtımı
Dağıtım ve formatta birliği sağlayabilmek adına IHO, dünya genelinde bir Elektronik Seyir Haritası Veri Tabanı (WEND) kurulmasını
benimsemiştir. WEND prensibi teoride, birbirine entegre olmuş Bölgesel Elektronik Seyir Haritası Koordinasyon Merkezleri
(RENC)’nin kurulmasını ve her üretici ülkenin ENC’lerini, üretim standartlarına uygunluğunun kontrol edilmesi ve dağıtımı
maksadıyla bu bölgesel merkezlere göndermesini içermektedir.
Halihazırda dünya genelinde iki RENC bulunmaktadır. Bunlar, İngiltere’de bulunan IC-ENC ve Norveç’te bulunan Primar-Stavanger’dir.
IC-ENC ve Primar-Stavanger, basit bir tanımla toptancı görevi yapmaktadır. Kendisine üye ENC üreticisi ülkelerden aldığı
haritaları yine kendisine üye olan Ana Dağıtıcılara vermektedir. Böylece herbir ana dağıtıcının dağıtım kanalı kullanılmakta
ve bayileri vasıtasıyla dünya genelinde geniş bir kitleye ulaşılabilmektedir. Bu husus, denizcinin ENC üreticisi ülkelere tek
tek gidip harita istemesi yerine, tek uğraklı alışverişle istediği tüm ENC’lere ulaşabilmesini sağlamaktadır.
Bu yöntem sayesinde kurulum maliyeti yüksek, standartları henüz tam oturtulamamış, işletimi ve takibi fazladan iş yükü getirecek
şifreleme işlemi satıcılara bırakılmış ve üreticilerin harita üretimi ve güncellemelerine odaklanması sağlanmıştır.
ENC’ler “Unit” denilen birimler halinde şifreli olarak satılacaktır. Her bir birim yaklaşık kağıt harita büyüklüğünde ENC verisi
içerecektir. Bu da bir birimde birden fazla ENC bulunabileceği anlamına gelmektedir.
ENC’lerin ve bunlara ait güncellemelerin dağıtımı halihazırda CD ve disket ile yapılmaktadır. Buna ilave olarak internet ve cep
telefonu gibi online dağıtım yöntemlerinin kullanımı, Ana Dağıtıcıların sağlayacağı alt yapıya bağlı olarak değişiklik gösterebilecektir.

SOLAS'a Göre ENC ve ECDIS

IMO SOLAS V/19

2.1 Tonaj ve büyüklükleri dikkate alınmaksızın, bütün gemiler, aşağıdaki ekipman ve sistemlere sahip olacaklardır:

(...)

2.1.4 Geminin, planlanmış olan seyirle ilgili rotalarının sergilendiği ve seyir süresince mevkinin izlenebildiği notik
haritalar ve yayımlar; Elektronik Harita Gösterim ve Bilgi Sistemi (ECDIS)’nin, bu alt paragraftaki harita bulundurulmasına
ilişkin gerekliliği karşıladığı kabul edilir.
2.1.5 Alt paragraf 2.1.4’teki fonksiyonel gerekliliğin tamamen veya kısmen elektronik araçlarla karşılanmakta olduğu
durumlarda, sözkonusu sistemin yedeklenmesine ilişkin düzenlemeler;*

* ECDIS’in yedeklenmesine ilişkin düzenleme olarak; kağıt haritaların uygun folyoları kullanabilir. ECDIS için diğer yedekleme
düzenlemeleri de kabul edilebilir (Karar A.817(19)’un EK-6’sının değişiklik uygulanmış metnine bakınız.)
ECDIS’in Yedeklenmesine İlişkin Düzenlemeler
ECDIS Performans Standartlarının EK-6’sı, ECDIS’in yedeklenmesine ilişkin hususlarda ihtiyaç duyulan fonksiyonların listesini
içermektedir. Bu özelliklere göre mümkün birkaç seçenek bulunmaktadır. Bunlar,

1. Bağımsız güç kaynağına bağlı ve ayrı konum bilgisi girişine sahip ikinci bir ECDIS.
2. Güncel resmi kağıt harita folyosu.
3. RCDS modunda çalışan ECDIS.
4. IMO Talimatı A477(XII)’na göre Chart-Radar adıyla adlandırılan radar tabanlı sistem.


Raster Seyir Haritası
(Raster Navigational Chart – RNC)
RNC’er, IHO RNC Üretim Talimatı’na (S-61) uygun olarak üretilen kağıt haritaların taranmış sayısal kopyalarıdır. Tanım gereği
sadece yetkili kurum veya Hidrografi Daireleri tarafından üretilip, yayımlanabilirler. IMO ECDIS Performans Standarlarında
ENC’lerin üretilip, satışa çıkarılmadığı yerlerde, RNC’lerin harita bulundurma yükümlülüğünü karşılamak üzere kullanılabileceği
belirtilmiştir.
Başkanlığımız ENC üretimi ve güncellemesine öncelik vermiş olup, Türkiye’ye ait sularda RNC kullanımına gerek kalmayacaktır.

Elektronik Harita Sistemi
(Electronic Chart System – ECS)

ECDIS Performans Standartları’na göre uygunluğu test edilmemiş tüm sistemler genel olarak ECS (Electronic Chart System –
Elektronik Harita Sistemi) olarak adlandırılır. ECS’ler ENC’leri, RNC’leri ve özel olarak üretilmiş diğer haritaları kullanabilirler
ve ECDIS’inkine benzer fonksiyonlara sahip olabilirler. ECS kullanımı hiçbir şartta kağıt harita bulundurma zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.

Alıntıdır.