Buyrun dalış sonucu oluşabilecek hastalıklar ve yapılabilecek ilk yardım...

[uzman]

SIKIŞMA :

Ortam basıncında değişiklik olduğunda dokularda hasar meydana gelir. Sıkışmanın olabilmesi için 4 ana unsurun olması gereklidir. Hava dolu boşluk, ortam basıncında değişiklik, sıkışmanın meydana geldiği yer kapalı olmalıdır (Gaz giriş-çıkışı olmayacak şekilde), katı/sert duvarlar bulunmalıdır.

Kulak sıkışması :

Dış kulak : Kulak ve kulak kanalından oluşur, ses dalgalarını toplar.



Orta kulak :

Kemik boşluğu içinde hava dolu boşluktur. Kulak zarı ses dalgaları ile titreşir. Bu titreşimi orta kulaktaki kemik köprüsü iç kulağa iletir

İç kulak :

İşitme organı (cochlea) ve denge sağlayan organlar (vertibular apparatıs) bulunur.

Östaki kanalı :

Orta kulak boşluğu ile ağız boşluğunu birbirine bağlar, değişen ortam basıncı ve orta kulak basıcının eşitlenebilmesine olanak verir.

Dalışta Fonksiyonu; iniş sırasında dalgıcın orta kulağa basınçlı hava göndererek kulak basıncının eşitlemesine imkan verir, eşitleme boğaz yolu ile gelen basınçlı havanın östaki borusu yolu ile orta kulağa iletilmesi ile sağlanır, sık sık eşitleme yaparak basınç değişikliğinin önünde kalınmasını sağlar.Çıkış sırasında genellikle herhangi bir şey yapmamıza gerek kalmaz, orta kulak boşluğundaki hava genleşir ve hava östaki borsundan dışarı kaçar.


Orta Kulak Sıkışması :

Östaki borsunun tıkanması ile olur, basınç değişikliğinin önüne geçilmediğinde sıkışır, balgam ve soğuk algınlığı sebebiyle tıkanabilir, dış basınç arttıkça orta kulak boşluğunda re latif olarak nispi vakum (alçak basınç) oluşur, nispi vakum sebebiyle; kulak zarı ve diğer dokular gerilir, kılcal damarlar çatlayarak kan, orta kulak boşluğuna dolar, kulak zarı yırtılır. Önlem olarak basıncın önünde kalmak için uygun teknik kullanılmalıdır. Eğer satıhta eşitleyemiyorsanız veya soğuk algınlığınız varsa dalış iptal edilmelidir. Dalış sırasında eşitlemede zorluk çekildiğinde dalışı durdurun ve birkaç feet yukarı gelin. Eğer sıkışma meydana gelmiş ise doku tahribatı tamamen iyileşmeden tekrar dalınmamalıdır.

Semptomları :

Ağrı, kulakta doluluk hissi, burunda ve maskede kan, işitme kaybıdır. Bunların yanı sıra aşağıdaki semptomlarda ortaya çıkabilir.

Caleric Vertigo:

Kulak zarının yırtılması ile orta kulak boşluğuna soğuk su dolar. Sıcaklık dengesi bozularak iç kulak fonksiyonlarını etkiler.

Altemobaric Vertigo:

Orta kulaktaki basınç dengesinin bozulması ile iç kulak fonksiyonlarının etkilenmesi. Çıkış esnasında sık görülür çıkış durdurulur ve 2-4 feet geri gelinirse düzelir~ genellikle sadece birkaç dakika sürer.

Dış Kulak Sıkışması :

Dış kulak kanalının tıkanması ile olur. Kulak kiri, ciddi dış otitis (iltihap) elbise başlığı, kulak tıkacı. Dış kulak kanalında iltihap, kulak kiri, kulak tıkacı ile dalınmamalıdır. Dış kulak sıkışması meydana geldiğinde Tıkanma sebebini yok edilerek dalışa devam edilmelidir.

Semptomlar :

Ağrı, kanama, kulak zarının dışa doğru yırtılması mümkündür,

Sinüs Sıkışması :

Sinüsler, yüz ve kafatası kemikleri arasında hava ile doldurulmuş boşluklardır. Her bir gözün altında birer tane Maxillary sinüs, üzerinde de Frontal sinüs bulunur. Normal olarak tüm sinüslerde ağız-burun boşluğu arasında küçük açıklıklar vardır ve bunlar eşitlemeyi sağlarlar. Sinüs tahribatını, burun kanamasıyla karıştırmamalıdır. Dalış sırasında havanın sinüslere girmemesi, sinüslere giden dar yolların tıkalı veya dolu bulunmasıyla ilgilidir. Buna rağmen derinlere inerek basınç ayarlamasıyla sinüsler zorlanırsa, sinüslerde iç kanamalara yol açılır. Sinüslerde kalan normal hava, dibe doğru indikçe vakum yoluyla sinüslerde bir alt basınç meydana getirir. Bu emiş, sinüs içinde bulunan kılcal damarları zedeler ve iç kanamaya yol açar. Dolayısıyla sinüs boşluklarına ve kanallara sıvı halinde kan dolar. Ne var ki, bu sıvının dışarı çıkması sırasında başta dayanılmaz bir sancı oluşur. Ancak bu sıvının dışarıya atılması halinde baş ağrıları kendiliğinden kaybolur.

Sinüslerin korunması ve önlemi, ıslak başla dolaşmamak ve üşümeye izin vermemektir. Eğer soğuk algınlığınız varsa geçinceye kadar dalışlarınıza ara vermelisiniz. Ayrıca bir uzman doktora gidip sinüslerinizi kontrol ettirmelisiniz.

Sinüs sıkışmasına maruz kalındığında inişi durdurarak birkaç feet yukarı çıkın, eğer eşitleme yapılamaz ve sıkışma meydana gelirse dalışı iptal edin. Önlem olarak soğuk algınlığı veya üşütme durumunda dalış yapmayın.



Semptomları :

Sinüslerde ağrı, burunda veya maskede kan, sinüsler üzerine baskı.

Maske sıkışması :

Sebebi maske içindeki hava ile ortam basıncının eşitlenememesidir. Önlem olarak iniş sırasında maske içine devamlı hava vermek gereklidir

Semptomları :

Bazı durumlarda ağrı, gözün beyaz kısmında kanamalar,deride kanamalar.

Akciğer Sıkışması :

Çok nadir görülür,100 feetten derine yapılan serbest dalışlarda görülebilir. ciğerlerde satıhta alınan 1 ATA hava vardır, Ciğerlerin doku hasarına uğra-nadan dayanabilecekleri bir limit vardır, belli bir derinlikten sonra ciğerlerde meydana gelen nispi vakum (Alçak basınç) nedeni ile ciğerlerde hasar meydana gelir ve kan damarları çatlar. Tedavi olarak maske ile oksijen solunması önerilir. Akciğer sıkışmasının oluşmaması için Derin serbest dalışları yapmayın Satıhtan ikmalli dalışlarda kontrollü iniş yapın,

Semptomlar :

Göğüste ağrı, ağız ve burunda kanlı köpük, solunum zorluğu, muhtemelen öldürücü.

Elbise Sıkışması :

a.Satıhtan ikmalli sistemlerde kullanılan özel kumaş elbiselerde hava boşlukları kalması nedeni ile olur.

b.Sonucunda deri üzerinde çekilmeler. çimdiklenmeler olur neticesinde de morarmalar oluşur.

c.Elbise içinde hava boşluğu kalmamasına dikkat edilerek önlenir.

Diş sıkışması :

Sebep olarak diş dolgularının iyi şekilde doldurulmaması, içlerinde boşluklar kalmasıdır. Dalmadan önce diş dolgularının iyi bir şekilde yapıldığından emin olun. Dişlerinizin bakımlı kalmasına dikkat edin ve diş doktorunuza dalgıç olduğunuzu hatırlatın. Dolgu işleminde itina göstermesini sağlayın. Dalıştan önce diş problemi olanları doktor kontrolünden geçirin.

Semptomları İniş veya çıkış esnasında şiddetli ağrı.

Tersine sıkışmalar (Genleşmeler) :

Çıkış esnasında meydana gelir. Genleşen gazın kaçamaması ve bundan dolayı genleşme dokulara zarar verir, genel olarak sıkışmanın olduğu yerlerde Ters Sıkışmada olabilir. Tersine sıkışma; iniş sırasında problemi olan dalgıçta. çıkışta da benzer olarak görülebilir.

Tersine orta kulak sıkışması :

Ortam basıncı düşer, orta kulak basıncı artar, iç kulağa baskı yapar. Baş dönmesine sebep olabilir.

Tersine sinüs sıkışması :

Çok ağrılı olabilir, Hava sinüsleri yırtarak dokulara yayılabilir, ağrı geçinceye kadar iniş yapılır ve çok yavaş çıkılır.

Karın sıkışması (Mide /Bağırsaklar) :

İnişte pek görülmez. Çünkü mide ve bağırsaklar serbestçe büzülebilirler, esnektirler, çıkışta genleşmenin miktarına bağlı olarak bir limit vardır. Semptomlar çıkışta karın bölgesinde ağrı olarak görünür. Tedavi birkaç feet inerek gazın çıkması için izin verilir.

Tüm Tersine Sıkışmalarda Genel Tedavi Yöntemi:

2-4 feet aşağıya inmek ve Gazın çıkmasına müsaade etmek.


ISI KAYBI (Immersion Hypothermia) :

Soğuk suya girmenin sonucunda vücut ısısının düşmesi. Serin ve soğuk sularda yapılan dalışlarda dikkate alınması gereken bir tehlikedir, önlem almak çok önemlidir. Isı kaybını engellemek için yeterli ısıl koruma kullanın, dip zamanını sınırlayın, dalışı planlayın ve yardımcıları değiştirin. Isı kaybı hastalığının belirtilerini taşıyan bir hasta gördüğünüzde yapmanız gereken ilk şey; hasta kendine gelmeye başlayana kadar 105-110 F (41-43C) sıcak suda tekrar ısındırmak veya ağızdan ılık sıvı vermek Eğer banyoda ise hasta yere uzatılmalı ve gözlenmeli. Hareket etmesine izin verilmemelidir. Eğer dalgıç titremeyi durdurursa veya şuuru!zihinsel durumu değişiyorsa tehlike vardır, ciddi tıbbi problemler gelişebilir Derhal bir doktor ile temas kurulmalıdır.

Semptomları :

Maksimum 35 C vücut sıcaklığına kadar titreme daha sonra azalır, ellerde ağrı, çok soğuk olduğunda ayaklarda ağrı, hafıza ve düşünme kabiliyetinde azalma, dolayısıyla kendinizi tehlikeye düşürme



AŞIRI ŞİŞME SONUCU OLUŞAN DALIŞ HASTALIKLARI :

SEBEPLERİ :
Çıkış esnasında ciğerlerde tutulan gazın genleşmesi veya ciğerlerin birden aşırı basınçlı havaya maruz kalarak hava keselerinde yırtılmaların meydana gelmesi, genleşen gazın kaçmasının engellenmesi, çıkış esnasında nefesin tutulması en çok görülen sebeplerdendir. Hava ciğerlerde astım veya aşırı üşütme neticesinde tutulabilir. Aşırı pozitif basınç SCUBA takımında devamlı akış valfına basarken nefes alındığında da meydana gelebilir. Genellikle SCUBA serbest dalış/serbest çıkışında, hızlı, kontrolsüz çıkışlarda (Fırlama), herhangi bir sebeple şuursuz çıkışlarda (Baygın), SCUBA tüp alıp / bırakma eğitiminde ve panikli çıkışlarda görülür.

Su derinliği 3-4 feet kadar dahi olsa meydana gelebilir. Her kim basınçlı gaz teneffüs eder ve nefesini tutarak çıkış yaparsa bu durumla karşılaşabilir.

HASTALIĞIN ÇEŞİTLERİ :

Hastalığın tipi serbest havanın vücutta toplandığı mevkie göre belirlenir. Bütün durumlarda ilk safha hava keseciklerinin yırtılması ve havanın akciğer dokularında birikimidir, interstitial emphysema (intersiteyşıl amfizem) olarak adlandırılır. İnterstitial emphysema durumunda hava göğüs boşluğuna veya kan dolaşımında herhangi bir yere hareket etmedikçe semptom göstermez Havanın toplandığı mevkiye göre şu hastalıklardan biri oluşur.


Arterial gaz embolisi

Mediastinal emphysema

Subcutaneous emphysema

Pneumothorax

Arterial Gaz Embolisi ( A.G.E. ) :

Göğüste aşırı hava basıncının sebep olduğu en ciddi dalış hastalığıdır.Ciğerlerdeki aşırı basınçlı hava serbest kalarak alveollerin (Hava kesecikleri) etrafındaki kılcal damarlara doğru baskı yapar. Burada oluşan babıllar kalbin sol tarafına taşınırlar. Babıllar buradan arter vasıtasıyla dolaşım sistemine pompalanırlar. Babıllar dolaşım sisteminde tıkanıklığa sebep olurlar ve bu noktadan sonraki hücrelerin kan ihtiyacını engellerler. Sonuç blokajın olduğu yere göre değişir. Bu emercensi bir durumdur.Acilen basınç odası tedavisi gereklidir. Eğer bu hastalıkla karşılaşmak istemiyorsanız, dalışın hiçbir safhasında özellikle çıkışta ASLA nefesinizi tutmayın. iyi bir dalış planlaması yapın, soğuk algınlığı veya akciğer problemi olduğunda dalmayın.

Semptomlar :

Herhangi bir nörolojik bulgu veya semptom olabilir. Güçsüzlük felç, paraesthesis (İğne batma ve uyuşma hissi), şuur kaybı hatırlanması gereken en önemli kural; dipte basınçlı hava teneffüs etmiş olan herhangi bir dalgıç satha şuurunu kaybetmiş olarak gelirse veya satıhta geldikten sonra ilk 10 dakika içinde şuurunu kaybeder veya nörolojik semptom gösterir ise durumu açıklayıcı faktörlere bakmaksızın gaz embolisi olarak değerlendirilmelidir.

Mediastinal ve Subcutaneous Amfizem :



İnterstinaİ amfizem (ciğer hücrelerinde hava) akciğerlerindeki hava keseciklerinin yırtılması sonucu ciğer hücrelerine hava girmesi olarak bahsedilmişti. Mediastinal Amfizem ise gaz genleşmesinin yumuşak dokuları zorlayarak göğsün ortasındaki kısımda birikmesinin sonucudur.

Semptomları :

Sternumun arkasında göğüs ağrısı, ağrı şiddetli sertlik hissinden kuvvetli yakıcı ağrıya kadar değişiklik gösterebilir, başka semptom göstermez. Genellikle semptomlar daha kötüye gitmezler

Subcutaneous Amfizem, mediastinal bölgede bulunan genleşmiş gazın boyundaki subcutaneous dokularına kaçmasıyla oluşur.



Semptomları :

Deri altında pirinç tanesi hissi (elle üstüne bastırıldığında yana kaçma ve çıtırdama), ses tellerine baskı olduğundan ses değişikliği görülebilir, aynı zamanda mediastinal amfizem semptomu da olabilir.

Mediastinal ve Subcutaneous amfizem tedavisi Değerlendirme tabip personel tarafından yapılır. Hastane tedavisi gerekir.(Satıhta %100 oksijen). Aşırı ağrılı durumlarda basınç odası tedavisi uygulanabilir.

Pneumothorax

Sebebi :

Aşırı basınç nedeniyle havanın akciğer zarını yırtarak göğüs duvarı ile akciğer arasındaki bölgeye girmesi olayıdır. Basit pneumothorax ve Tension Pneumothorax olmak üzere iki tipi vardır.

Basit pneumothorax :

Yırtılan yerden kaçan hava göğüs boşluğunda birikerek akciğer üzerine baskı yapar.

Semptomları :

Şiddetli göğüs ağrısı, birikim artmasıyla beraber nefes almada güçlük, akciğer hacminin azalmasıyla orantılı olarak nefes alma hızında artış.

Tension Pneumothorax :

Göğüs duvarı ve akciğer arasındaki gazın devamlı olarak genleşmesi sonucunda basıncın artması ve kalp ve ciğerler üzerine baskı yapmasıdır. Eğer müdahale edilmez ise akciğer tamamıyla işlevsiz kalabilir ve kalp ile akciğer göğüs duvarına doğru sıkıştırılır. Sonunda kan dolaşımı ve teneffüs engellenebilir. Hasar gören ciğerin havayı boşluk tarafına geçirmesi ancak geriye dönmesine müsaade etmemesi sonucunda oluşabilir. Göğsünde serbest hava bulunan dalgıcın üzerinde bulunan basıncı azaltırken (satha gelirken) meydana gelebilir. Tension pneumothorax emercensi bir durumdur ve derhal tedavi gerektirir. Tedavisi acilen basınç odası uygulaması ve göğüste sıkışan havanın dışarı atılabilmesi için ihtisaslı tıp personeli tarafından genleşme borusu veya iğnesi takılması ile gerçekleştirilmelidir.
Gaz embolisi tedavisi esnasında, satha çıkış safhasında hasta dahada kötüleşiyor ise İLK ONCE TENSİON PNEUMOTHORAX'İ DÜŞÜNMELİSİNİZ

Semptomları :

Ağrı, kısa nefes alıp verme, hızlı nefes alıp verme, sonucunda morarma (Siyanoz), kan basıncının düşmesi, şok ve ölüm.

ALINTIDIR