Balık Avı Üzerine

[uzman]

ALINTI

TATLISU BALIKLARI

TATLISU BALIKLARININ TÜRLERİ, HER SENE YÜZDE 20 ORANINDA TÜKENME TEHLİKESİ GEÇİRİRKEN, TÜRKİYE, TATLISU BALIKLARI VE BALIKÇILIĞI HUSUSUNDA OLDUKÇA ZENGİN BİR ÜLKEDİR.

Tatlısu kaynakları canlı hayatının devamlılığı için vazgeçilmezdir. İnsanlık tarihi, tatlısu kaynaklarının yakınında veya etrafında kurulan büyük medeniyetlerin misalleriyle doludur. Mısır, Mezopotamya, Sümer, İnka ve Aztekler gibi... Göller tatlısu kaynakları arasında nehirlere göre daha sakin sular oldukları için insan faaliyetlerinin bir neticesi olarak, ekolojileri süratle bozulmaktadır.

İnsan faaliyetleri neticesinde meydana gelen göllerin yaşadığı mühim tehditler arasında besin zinciri yıkımı (ötrofikleşme), asitleşme, tuzlanma, ağır metal ve diğer zehirli(toksit) madde kirlilikleri, tabi su rejiminin bozulması (su kullanımı, tarım, enerji ve küresel ısınmayla) sıralanabilir.

TARİHTE KISA BİR YOLCULUK

İnsanların denizleri, gölleri, nehirleri ve bu ortamlarda hayatlarını devam ettiren canlılara olan merakı, onları tanıma gayretlerinin tarihi milattan asırlarca evveline tekabül eder. Bilimsel anlamda ele alınması ise 1700'lü yıllarda Avrupa'da gerçekleşir. 1915 yılında yayınlanan “Balık ve Balıkçılık” adlı eser, ülkemizde balık bilimine ilk yaklaşımdır. Geniş boyutta balıkçılık araştırmaları ilk defa Et ve Balık Kurumu bünyesinde araştırma ve uygulama imkânına kavuşur. 1950-1960 yılları Türkiye'nin balıkçılık hususunda bilgi birikimi yönünden en verimli dönemi olur.

TÜRKİYE'NİN BALIKLARI

Türkiye, üç tarafı denizlerle çevrili olmasının yanı sıra göl bakımından da oldukça zengin bir ülkedir. Bölgelere göre dağılıma bakıldığında, Karadeniz'de 247, Marmara Denizi'nde 200, Akdeniz'de ise 285 tür balık yaşadığı tahmin edilmektedir. İç sularımızda 26'sı ekonomik değer taşıyan 192 tür balık yaşamaktadır. Sanayinin gelişmesi, nüfus artışı, çevre kirliliği gibi sebepler, tüm dünyada sadece denizlerde değil göllerde de balık türlerinin azalması, ve bazı türlerin yok olma riski ile karşı karşıya kalması neticesini doğurmuştur. Tatlısu balıklarının türlerinde ise son durum; yüzde 20'sinin neslinde geçen senelere oranla ciddi bir tükenme tehlikesinin olduğudur.

TÜRKİYE'NİN TATLISU BALIKLARI

Tatlısu balıkları bakımından zengin olan ülkemizin, tatlısu göllerinin olduğu bölgelerde balıkçılık ve turizm gelişmiştir. Türkiye'de 40'ın üzerinde tatlısu balığı türü mevcuttur. Bunları başlıcaları şu şekilde sıralanabilir:

ACIBALIK Trakya, Marmara ve Karadeniz'de ağır akışlı akarsular veya göllerde yaşayan acıbalık, bitki ve küçük hayvancıklarla beslenir. Ortalama 5- 6 cm uzunluğunda olan balığın, üreme devresi Nisan-Haziran ayları arasıdır.

AFANYUS Ege ve Akdeniz'in sahillerine akan iç sularda yaşar ve nehirlerin yavaş akıntılı veya sakin bölümlerinde yuvalanır. Acı ve tuzlu sulara da uyum gösteren balığın boyu 5-6 cm'dir. Kabuklular ve özellikle su yüzeyindeki sinek-böcek larvalarıyla beslenir. Bahar aylarında üremesini gerçekleştirir ve yumurtalarını su bitkilerinin üzerine bırakır. Akvaryum balığı olarak da yetiştirilir.

ANKARA ÇAMURBALIĞI İç ve Doğu Anadolu'nun göl ve akarsularında yaşayan Ankara Çamurbalığı, zeminlerde emdiği çamurdan küçük hayvanlar, böcekler ve larvaları seçerek beslenir. 6-7 cm'ye kadar büyüyebilen balık, sığ suların yüksek ısısına dayanabilir. Mayıs-Haziran ayları arasında yapışkan yumurtalarını kıyıların kumluk ve çakıllarına bırakarak üremesini gerçekleştirirken, tabiatın dengesinin korunmasında rol sahibidir.

AYNALI SAZAN Pullu sazanın, “aynalı sazan” olarak adlandırılan yan türleri üretime en elverişli olanıdır. Kolay ürediği için çeşitli yörelerde ve bilhassa baraj göllerinde üretimi yapılmaktadır. Ekonomik değeri çok yüksektir. Çeşitli ülkelerde yılda 200 bin ton sazan üretimi yapılmaktadır.

BIYIKLI BALIK Genelde 30- 50 cm . uzunlukta ve 0.5- 2 kg , en çok 3 kg . ağırlıkta olur. Büyüklerine seyrek rastlanır. Oksijeni bol, hızlı akan nehirlerin berrak kum tabanlı bölümlerinde yaşar. Ülkemizin çeşitli yörelerinde türleri bulunur. Mayıs-Haziran ayları arasında üreme yapar ve 5.000-30.000 yumurta döker. Bu devresinde yumurtaları zehirlidir. Eti fazla değerli olmamakla beraber avcılığı yönünden değerli bir balıktır.

BODUR YAYIN Güneydoğu Anadolu'daki nehir ve göllerin kumlu, çamurlu zeminlerinde yaşayan, 20-30 ençok 45 cm . boy ve 100-500 gr. ağırlıkta olabilen bir yayın türüdür. Oldukça obur bir balıktır. Omurgasızlar, küçük balıklar, balık larvaları ve kurbağalar da dahil ne bulursa yer. Suların ısı şartlarına göre Nisan-Haziran arasında kumların içine yuva yapan dişi yumurtalarını dökerek bunların oluşmasını bekler. Kılçıksız eti çok lezzetlidir ancak ekonomik değeri bölgeseldir.

BÜYÜKBAŞ KAYABALIĞI Trakya ve Karadeniz kıyılarına akan nehirlerde yaygındır. Boyları 12-18, en çok 22 cm . olur. Acısuların taşlık veya sert kumlu zeminlerinde dolaşıp, oradan nehirlerin içlerine girer. Yuva edindiği bölgeye çok bağlıdır, buraya zorla gelen balıklara saldırgan olur. Küçük kabuklular, balıklar ve yumuşakçalarla beslenir. Nisan-Mayıs arası dişiler yumurtalarını ince ipliklerle kumsallara yapıştırır. Erkekler de gözcülük eder. Eti lezzetli ve sağlığa yararlıdır. Ekonomik değeri bölgeseldir.

ÇAPAK BALIĞI Marmara ve Karadeniz'in akarsu ve göllerinde, bazı türleri de Ankara ve Kırşehir yörelerinde yaşar. Boyları ortalama 30- 40 cm 'den 70 cm . ve 3 kg 'dan 6 kg 'a ulaşabilir. Kurtlar, böcekler ve yosunlarla beslenir. 10 yıl yaşayabilir. Mayıs-Haziran arası yaklaşık 100 bin yumurta ile üreme yapar. 1 kg 'ın üstündekilerin eti lezzetli, küçükleri ise yem veya av balığı olarak değerlidir.

DAĞ ALABALIĞI Çoruh, Ege ve Konya Ereğlisi çevrelerinde dağ göllerinin soğuk, berrak ve temiz sularında yaşar. Zaman zaman nehirlere de girer. Bilimsel olarak dünyamızın son buzul çağında dağ göllerinde kalıp, geliştiği teorisi vardır. Boyu 40-60 cm'den 1 m'ye, ağırlığı da 1-3 kg'dan 14 kg'a olabilir. 3-4 yaşında olgunlaşıp göllerin buzla kaplandığı Ekim-Ocak aylarında yumurtalarını çakıllara bırakır. Dişileri kg. ağırlığına yaklaşık 3.500 yumurta bırakır. Çok lezzetli etinin yanısıra, sertlik ve çevikliği ile avcılığı da değerlidir

DERE ALABALIĞI Soğuk, temiz ve hızlı akıntılı nehirlerde çevresine bağlı olarak yaşar. Bölgesine kıskançtır, başka balıkların gelmesini istemez. Boyları 30-40, en çok 60 cm . ve 0.5- 2 kg . ağırlıkta olabilir. Yumuşakçalar ve yavru balıklarla beslenir. Erkekleri 2, dişileri 3 yaşında olgunlaşıp Ekim-Ocak arasında kg/ağırlığına yumurta bırakır. Zaman zaman akıntılara karşı 1.5- 2 cm . sıçrayarak yüzer. En değerli tatlısu balıklarından biridir. Lezzetli ve yararlı etiyle ekonomik değeri çok yüksektir.

DERE KAYABALIĞI Ülkemiz akarsularında çeşitli türleri yerine göre adlar alır. 5-6 yılda yavaş büyüyerek 12- 20 cm . boya ulaşır. Fazla hareket etmeden sualtında yatarak ömür geçirir. Nisan-Haziran'da 120- 1800C sularda haftalık aralıklarla ürer, dişileri 1.000-3.000 yumurta verir. Eti lezzetlidir. Büyük balıkları avlamakta yem olarak da kullanılır.

DERE PİSİSİ Nehirlerin denizlere karışımı acısu bölgelerinde veya akarsuların daha içerlerinde yaşayan bir Pisi türüdür. Akdenizde fazla rastlanır. Az akıntılı suların kumsal diplerinde fazla hareket etmeden yaşar. Ortalama 25-30, en çok 50 cm . boyda olur. Etçil bir balıktır. Bulunduğu bölgenin su ısısına göre değişik olarak Şubat-Mayıs arasında ürer ve 800.000 yumurta bırakır. Eti çok lezzetli ve ekonomik değeri yüksek bir balıktır.

DİKENCE Denizlerin kıyı kesimlerinde, nehirlerin denize karışımı acısu bölgelerinde ve zaman zaman nehirlerde yaşayan küçük bir balıktır. Boyu 7- 9 cm . olup vücudu kalın pullarla kaplıdır. Çeşitli renklerinin güzelliği ve 300-1.000 dolayında yumurtasının erkek balık tarafından bir yuva yapılarak korunması, dikenceyi dikkat çekici hale getirir. Ekonomik bir değeri yoktur

EGREZ BALIĞI Kuzey Ege, Marmara, Trakya ve Göller Bölgesi'nde yayılış gösterir. Düz ve ağır akışlı suların, kum, çamurlu zeminlerinde yaşar. Boyları 25- 35 cm . en çok 50 cm . ve 450-500 gr. ağırlıkta olur. 3-4 yaşında olgunluğa erişip Mayıs-Haziran arası üreme yapar. Etinin güzelliği ve bolca avlanılmasıyla ekonomik değeri vardır.

GAMBUSYA Anavatanı Amerika Birleşik Devletleri'nin güney bölgelerinden sivrisinek ve sıtma mücadelesi için ülkemize getirilmiştir. Durgun, sığ ve sıcak sulara çok toleranslıdır. 0'dan +300C'a dayanabilir. Özellikle sivrisinek larvalarıyla beslenir. Ayrıca yosunlar ve kabukluları da yer. Erkekleri 3- 5 cm . dişileri 6 cm . olur. Nisan-Ekim arasında erkekleri spermlerini dişinin üreme boşluğuna bırakır. 30 günlük hamilelikten sonra dişi yaklaşık 60 yavru doğurur. Tabiat dengesi ve sağlığa yararı ile çok değerlidir

GÖKKUŞAĞI ALABALIK Kuzey Amerika kökenlidir. Yetiştirilmek üzere dünyaya yayılmış, bu arada ülkemize de getirilmiştir. Temiz, oksijeni bol sularda yapay yemler veya küçük balıklarla beslenebilen, yetiştirilmeye en çok uyum gösteren, tuzlu deniz suyuna da toleransı olan bir alabalık türüdür. Erkekler 2, dişileri 3 yılda olgunlaşıp kg/ağırlığına yaklaşık 1.000-5.000 yumurta verir. Denizde yetiştirilenleri daha çabuk büyüme gösterir. Etinin lezzeti ve bol üretimiyle ekonomik değeri çok yüksektir.

GÖL ALABALIĞI Kuzeybatı Anadolu, Abant ve Yedi Göller Bölgesi'nde yayılış gösterir. Çeşitli türleri vardır. Türüne göre renk, boy ve beslenme farklılıkları gösterir. Genelde temiz, bol oksijenli soğuk sularda fazla gezinmeden planktonlar, dip hayvanları ve küçük balıklarla beslenerek yaşar. Boyları ortalama 25-40, yabanlarında 60- 70 cm . olabilir. Eylül-Ocak arasında üreme yapar. Yumurtalarını dipteki çakıllara yapıştırır. Üretimi yapılmaz. Eti çok lezzetli, ekonomik değeri bölgeseldir

GÖRDEK Kızılgöz ailesindendir. Kuzey Ege, Marmara ve Trakya'da fazla hareketli olmayan akarsuların zengin bitkili kıyı bölgelerinde yaşar. Kış aylarını daha derince sularda geçirir. Kurtlar, böcekler, kabuklular ve böcek - sinek larvalarıyla beslenir. Boyu 15-20, en çok 25 cm . olur. Nisan-Mayıs arası ürettiği yumurtalarını bitkilerin arasına bırakır. Besin yönüyle değersizdir, fakat av yemi olarak değerlenir.

GÜMÜŞ Denizlerimizde yaygın olan gümüş balığının Sapanca, İznik ve Köyceğiz göllerinde yaşayan bir türüdür. Sıcak sularda böcek larvaları ve sualtı hayvancıklarıyla beslenerek yaşar. Mayıs - Eylül arasındaki üreme devresinde yaklaşık 600 yapışkan yumurtasını kumlu, çakıllı zeminlere bırakır. Su yüzeyine yakın sürü halinde dolaşırken su kuşlarına yem olur. Eti yenebilir. Daha çok balık üreticiliğinde yem veya balık unu endüstrisinde değerlenir.

GÜMÜŞ HAVUZBALIĞI Trakya ve Doğu Karadenizin yumuşak zeminli, bol bitkili akarsularında yayılış gösteren bir Carrasius türüdür. Büyümesi daha hızlı olup 3-4 yaşında 15-20 cm'e erişir. Daha büyüklerine de rastlanır. Mayıs-Haziran arası 160-380.000 yumurta döker. Bazı hallerde bu yumurtaları Sazan ve diğer havuz balıklarının döllediği de olur. Eti yenebilir. Havuz veya akvaryumlarda süs balığı olarak yaşatılır.

GÜMÜŞ SAZAN Diğer sazan türleri gibi güneydoğu asya kökenli bir balıktır. Ortalama 100- 120 cm . boy ve 20 kg . ağırlığa erişirler. Fido planktonlarla beslenir. 3 yaşında cinsel olgunluğa erişip, 20o-22o C.'de ve üstündeki sularda kg. ağırlığına oranla 140.000 yumurta verir. Yağsız ve lezzetli eti Çin'de değerli bir yiyecektir. Bu nedenle ülkemize de getirilerek araştırma enstitülerinde hayat uygulama ve üretme şartları incelenmektedir.

HAVUZ BALIĞI Marmara Bölgesi, Kızılırmak, Yeşilırmak deltaları ve Çoruh havzasında yayılış gösterir. Boyları 15-25, en çok 45 cm . ve 2- 3 kg . ağırlıkta olur. Su içindeki otlar, dip hayvanları ve sinek larvalarıyla beslenir. Sazana benzer ve akrabadır. Mayıs-Haziran arası 140- 200C sularda 150-300.000 yumurtasını 2-3 defada otların üzerinde bırakır. Suyun kirliliği ve oksijen değerine toleranslı bir balıktır. Büyüklerinin eti lezzetlidir. Batı ülkelerinde üretimi de yapılmaktadır.

HOROZBİNA Marmara, Ege ve Akdeniz akarsular ve bunların deniz karışımı acısu bölgelerinde yaşar. Boyları denizde yaşayanlara göre daha küçüktür. 8-12, en çok 15 cm , Akdenizdeki türleri 20 cm'e ulaşabilir. Su altındaki küçük hayvanlar veya böcek larvalarıyla beslenir. Yaz aylarında üreyip yumurtalarını taşlar ve midye kabukları arasına ustaca gizler. Çıplak ve pulsuz derisi yapışkan bir sıvı ile kaplıdır. Ekonomik bir değeri yoktur.

İNCİ BALIĞI Pullarından yapay inci yapılması ismini verir. Ülkemizde çeşitli türleri yaşar. Boyları 15- 20 cm . olur. Manyas ve Ulubat göllerinde bolca bulunur. Planktonlar, kurtlari böcek larvaları ve su yüzeyindeki sinekleri yakalayarak beslenir. Nisan-Mayıs arası üreyip yapışkan yumurtalarını nehirlerin giriş veya çıkışındaki kıyıların kumluklarına bırakır. Eti lezzetli sayılır. Bölgesel değerlenir. Orta Anadolu'da Gökçe, Van çevresinde Darah ismiyle anılır.

KABABURUN Çeşitli türleriyle ülkemizde yaygındır. Göl ve nehirlerin giriş, çıkışlarının dibe yakınlarında çakıllı bölgelerde yaşar. Boyları 25-40, en çok 50 cm . olur. Taşlara yapışık yosunlar, bitki kökleri ve dip hayvanlarıyla beslenir. Mart-Mayıs ayları arası ürer ve 100.000'e yakın yumurtasını çakılların üstüne yapıştırır. Farklı türleri bölgelere göre çeşitli şekillerde değerlendirilir.

KADİFE BALIĞI Kuzey bölgelerimizin bol bitkili durgun ve yavaş akıntılı sularında yaşar. Genelde 30- 40 cm . en çok 60- 70 cm . olur. Planktonlar, küçük balıklar ve yumuşakçalarla beslenir. Gündüzlerini dipte geçirip geceleri avlanır. Mayıs-Haziran arası üreme yapar. Eti lezzetlidir. Sazan yetiştiriciliğinde yardımcı olarak düşünülen bir balıktır. Sportif yönü zevklidir.

KAYABALIĞI Karadenize akan akarsuların diplerinde fazlaca rastlanan, hayatı diğer kayabalıklarıyla benzerlik gösteren, boyları en çok 11- 12 cm . olabilen bir balıktır. 2-3 yaşlarında olgunlaşan dişileri topluca yumurta verir. Erkekler de nöbet tutarak yumurtaları bekler. Yumuşakçalar ve küçük karideslerle beslenir. Tatlısulara girişinde böcek larvaları da yer. Tabiat dengesi balığıdır. Sportif veya ekonomik yönü olmayan bir türdür.

KIRMIZI HAVUZBALIĞI

Biyolojik hayatı diğer havuz balığı türleri gibidir. 15- 20 cm . boyu ve renginin güzelliği ile eski çağlardanberi havuzların, şimdilerde de akvaryumların klasik ve kıymetli balığıdır. Çin'de ve Japonya'da üretilen çeşitli türleri ve formları vardır

KIZILGÖZ Karadeniz, Trakya, Marmara ve Kuzeybatı Anadolu'nun sahil bölgelerindeki nehirlerde yaşar. 25-30, en çok 50 cm 'e büyür. Kızılkanatla büyük benzerliği vardır. Küçük canlılar ve bitkilerle beslenir. Bahar aylarında ürer ve 50-100.000 yumurta bırakır. Eti değerli olmadığı için daha ziyade yem olarak kullanılır. Nehir ve kıyılardaki yırtıcı balıklar ve kuşlar için de iyi bir besindir.

KIZILKANAT Kuzey Anadolu'da soğuk olmayan ağır akışlı nehirler, göl ve göletlerin yumuşak tabanlı zeminlerinde yumuşakçalar ve bitkilerle beslenerek 10-11 yıl yaşar. 20- 40 cm . boy ve 200-400 gr. ağırlıkta olur. 3-4 yaşında olgunlaşıp kg/ağırlığına 600.000 yumurta döker. Eti lezzetli fakat çok ince kılçıklı olduğu için makbul değildir. Turna gibi yırtıcı balıklar için değerli yemdir.

KOCAAĞIZ Trakya, Marmara ve Kuzey bölgelerimizin hızlı akarsularında yaşar. Ortalama 60-80, en çok 100 cm . boy ve 2- 4 kg .'dan 10 kg . ağırlığa erişebilirler. Etçil bir balıktır, su içindeki her türlü hayvanla beslenir. Erginler, yalnız dolaşır. Cinsel olgunluğa 4-5 yaşlarında ulaşıp Nisan-Temmuz arasında 80-100.000 yumurta verir. Az lezzetli eti nedeniyle ekonomik değeri bölgeseldir. Buna karşılık olta avcılığı çok zevkli bir balıktır. Hayat karakteri bu balığın aynı olan “Aps. vorax” türü Fırat ve Dicle nehirlerinde yaygındır. Sis balığı olarak tanınır. Boyları 40 cm . olur.

KOLYOZ BALIĞI Marmara, Kuzey Ege ve Karadeniz'in doğusundaki akarsu ve göllerin yüzeyinde yaşar, zaman zaman da nehirlerin denzile karışımı acısu bölgelerine iner. Böylece acısu ve tatlısular arasında göçler yapar. 15- 30 cm . boyunda olabilir. Planktonlar, sinek larvaları (sivrisinek) ve küçük canlılarla beslenir. Mayıs-Haziran arasında 15-25.000 yumurtasını taşlık, çakıllık, dere kenarlarına bırakır. Yıllar öncesi “Chalealburnus Chalcoides İstanbulensis” türü Haliç'te Kağıthane deresinde yaşardı. Eti lezzetli, bölgesel değeri olan bir balıktır.

KÜÇÜK KAYABALIĞI Karadeniz kıyılarına akan nehirlerin küçük kabuklular ve yosunlarla kaplı zeminlerinde acısu-tatlısu karışımı sahillere yakında yaşar. Boyu 18-22, en çok 25 cm . olur. Yumuşakçalar ve özellikle kabuklularla beslenir. Nisan-Mayıs arası dünyaya gelen yavrulara erkek bekçilik yapar. Diğer kayabalıkları gibi eti beyaz, lezzetli ve yararlıdır. Ekonomik değeri bölgelere göre değişir.

LEVKİT BALIĞI
Karadeniz'in doğu ve batısıyla Trakya'daki nehirler ve bu nehirlerin denizle karışımı acısu bölgelrinde yaşar. Genelde 40-50, en çok 70 cm . boy ve 5 kg . ağırlıkta olabilir. Küçük balıklar, kurtlar ve böcek yumurtalarıyla beslenir. Nisan-Mayıs aylarında nehirlerin içlerine ve göllere girerek üreme yapar. Etinin gıda yönüyle ekonomik değeri olduğu gibi amatör olta avcıları için de kıymetlidir.

LEVREK
Kuzey bölgelerimizdeki akarsu ve göllerle, bunların denizle ilişkili acısu bölgelerinde yaşar. Boyu 20- 35 cm . en çok 50 cm . olabilir. “Fazla göç etmeyen; yumuşakçalar, küçük balıklar” ve balık yumurtalarıyla beslenir. 70- 80C sularda Mart-Haziran arası üreme yapar. Beyaz ve lezzetli etiyle taze olarak tüketildiği gibi olta avcıları için de değerli bir balıktır.

MİNİ İNCİ BALIĞI
Trakya bölgesindeki akarsularda yayılış gösterir. 7-10, en çok 14 cm . (dişileri) boyunda olur. Suyu berrak, oksijeni zengin akarsu ve göllerin dibi çakıllı bölgelerinde, su yüzeyindeki böcekler, sinekler, dip hayvancıkları ve balık yumurtaları yiyerek yaşar. Küçük, hareketli ve kurnaz bir balıktır. Mayıs-Haziran arası yaklaşık 1.000 yumurtasını taşlara yapıştırır. Üreme devresinde başının üstünde inci benzeri pullar oluşur. Alabalık yumurtalarını aşırı tüketmesi ile zararlı bir canlı sayılır.

NOKTALI İNCİBALIĞI Karadeniz, Trakya ve Marmaradaki akarsularda yaygındır. Boyları 9-13, en çok 16 cm . olur. Temiz ve hızlı akan suların dibe yakınlarında, zaman zaman akıntılara karşı yüzerek yaşar. Küçük planktonlar ve dip hayvanlarını yiyip, su yüzeyindeki sinekleri avlayarak beslenir. Mayıs-Haziran arası üreyerek yumurtalarını kumlu, çakıllı sahillere bırakır. Avcılıkta yem olarak kullanılması yanısıra, tabiattaki değeri daha önemlidir.

OT SAZANI Ot balığı olarak da tanımlanır. 2000 yıldan beri Çinde sazan üretimi ile beraber yetiştirilir. Anayurdu Çinden dünyaya yayılan, bu arada ülkemize de getirilen bir kültür balığıdır. Ortalama 40- 80 cm . boy ve 2- 5 kg . ağırlıkta olur. En çok 12- 30 kg . ağırlığa ulaşabilir. Otobur bir balıktır. Günde ağırlığının yüzde 120'si kadar ot yer. Bu nedenle havuzlarda ot mücadelesi için mükemmel bir canlıdır. 5-6 yaşlarında olgunluğa erişir ve kg/ağırlığına 120.000 yumurta verir. 6- 10 cm .boya eriştikkten sonra sadece bitkilerle beslenir. Ülkemizde henüz tüketim değeri yoktur.

PULLU SAZAN 13.-14. yüzyıldan beri kültür üretimi yapılan, kolay yetişen, eti lezzetli ekonomik değeri çok yüksek bir balıktır. 3-4 yaşlarında olgunlaşıp 200-300.000 yumurta verir. Ortalama 30- 40 cm . Boy ve 500-1000 gr. Ağırlıkta olur. Sportif avcılığı değerlidir. Su böcekleri, kurtlar ve diğer hayvanlarla beslenir.

SARDALYA İlk kez Rusya'nın Abrau gölünde bulunmuş, 1943'te de ülkemizde Ulubat gölünde rastlanmıştır. İznik Gölü'nde de yaşamaktadır. Boyları 7-8, en çok 12 cm . olan, sürü halinde dolaşan bir Ringa/Tirsi türüdür. Planktonlar, küçük su hayvanları ve omurgasızlarla beslenir. 2-3 yaşlarında olgunlaşıp 10- 140C sularda Haziran-Ekim aylarında yumurtalarını açık suya bırakarak ürer. Eti bölgesel olarak tüketilir. Daha ziyade Alabalık yetiştiriciliğinde yem olarak değerlendirilir.

SOMON Anayurdu Kuzey Amerika'dan dünyaya yayılmış, üretilmek üzere ülkemize getirilmiştir. Boyu ortalama 60- 100 cm , ağırlığı da 3- 15 kg . olabilir. 150 cm'ye ulaşanları olur. Hızlı akarsuların, oksijeni bol temiz sularında yaşar. Doğal yetişenleri 2 - 3 m . yükseğe atlaya sıçraya yüzerek, 2-3.000 km'lik nehir kaynaklarına ulaşıp burada Ekim-Kasım arası üreme yapar. Yavrular tekrar acısulara iniş yapar. Yetişkinleri denize de uyum gösterir. Etoburdur. Böcekler, sinekler, kabuklular ve irili ufaklı balıklarla beslenir. Tatlısu balıklarının eti en lezzetli olanıdır. Ayrıca yumurtasından kırmızı havyar elde edilir. Ekonomik değeri çok yüksektir.

SUDAK Marmara ve Karadeniz ile Göller Bölgesi'nde 10-15 yıl yaşayan, 40-70 cm'den 130 cm . boy ve 1-5 kg'dan 12 kg . ağırlıkta olabilen hareketli, avcılığı zevkli bir balıktır. Kendinden küçük balıklarla beslenir. Nisan-Mayıs arasında 200.000-1.000.000 yumurta vererek ürer. Gündüzlerini dipte geçirip, avlanmak için sabah erken veya akşam üzerleri su yüzeyine çıkar. Etinin deniz levreğine yakın lezzeti ve bol verimliliği ile ekonomik değeri çok yüksek bir tatlısu balığıdır.

SİYAH SAZAN “Çamur Sazanı” da denir. En çok 80 cm . boya ulaşır. Sakin akan nehirlerin çamur veya kumlu zaminlerinde, derinlerde kabuklular ve yumuşakçalarla beslenerek yaşar. Eti lezzetlidir. Çin'de üretimi yapılmasına karşın ülkemizde hayatı ve değerlendirilmesi henüz araştırılmaktadır.

TAHTA BALIĞI Marmara Bölgesi'nde ağır akışlı nehirlerin sıcak, sığ ve bitkisi bol bölümlerinde yaşar. Göllerde de hayat gösterir. Planktonlar, küçük canlılar ve bitkilerle beslenir. Mayıs - Temmuz arası üreme yapar. Çok yavaş büyür. 3-5 yaşlarında 10-12, en çok 25- 35 cm . olabilir. Eti çok kılçıklı ve lezzetsizdir. Genelde “ekon balıkları”nın yetiştiriciliğinde yem olarak kullanılır.

TAŞALTI BALIĞI Kuvvetli akan dere ve ırmakların berrak sularında taşlar arasında yaşar. Boyları ortalama 12- 13 cm , en çok 20 cm . olur. Su içindeki yavru balıkları, bitkiler ve özellikle alabalık yumurtalarıyla beslenir. Tatlısu levreği ve turna balığı için de kendisi yem olur. Üreme devresi Şubat-Mayıs arasıdır. Eti gevrek ve lezzetlidir.

TAŞISIRAN BALIĞI Yavaş akıntılı nehirler veya göllerin suyu berrrak, kumlu zeminlerinde yaşar. Çeşitli türleri vardır. 5- 12 cm . boyda olabilen taşısıran gününü kumlu diplerde geçirip geceleri avlanır. Küçük organizmalar ve hayvanlarla beslenir, bu arada avlarıyla birlikte kumlarıda ağzına alarak çiğner. Nisan-Haziran arası ürer, yapışkan yumurtalarını taşlara, köklere, bitki saplarına bırakır. Taşısıran balıkları tabiat dengesi yönü ile değerlidir.

TATLISU KEFALİ Ülkemizin çeşitli bölgelerinde yaygın olan, hızlı akan dere veya nehirlerde, 7-10 yaşlarında 30- 40 cm . boy ve 600-1.000 gr. ağırlığa erişen bir Kefal türüdür. Yavru safhasında küçük kurtlar, karides ve böcek yavrularıyla beslenirken büyüyünce ot da yer. Yaşlandıkça yırtıcı olup kurbağa ve sıçrayarak su dışındaki kelebekleri de yiyebilir. Nisan-Haziran arası 45-50.000 yumurta dökerek ürer. Etinin lezzetsiz ve değersiz oluşuna karşı avcılığı çok makbuldür.

TRAKYA LEVREĞİ Trakya'nın Karadeniz sahillerine dökülen ağır akışlı nehirlerle bunların deniz bağlantılı acısu bölgelerinin kumlu zeminlerinde sürü ile yaşar. Boyları 18- 35 cm . olur. Kurtlar, balık yumurtaları, küçük kabuklular ve sinek larvalarıyla beslenir. Oburluğu diğer değerli balıkların besinleriyle yumurta ve larvaları için zarar vericidir. Üremelrini Nisan - Mayıs arasında yapar. Eti lezzetlidir. Bol avlanılması tabiat için yararlı olur.

TURNA BALIĞI Karadeniz'e akan nehirlerin berrak ve bol bitkili sularında ve çeşitli göllerimizde yaşar. Tatlısu balıklarının en hareketlisi ve en yırtıcısıdır. Tüm balıklara, hatta yaban ördeklerine saldırır. Kendi yavrularını da yediği olur. Hayat şartları elverirse 20-25 yıl yaşar. Erkekleri en çok 100, dişileri ise 150 cm 'e kadar büyür. 2-3 yaşından itibaren ilkbahar aylarında yaklaşık 200.000 yumurta vererek üremeye başlar. Genç ve küçüklerinin (1- 3 kg .) eti lezzetlidir. Spor avcılığının en ünlü balıklarındandır.

YAYIN Akarsu ve göllerde yaşayan balıkların en büyüğü ve aynı zamanda en uzun yaşayanıdır. Ortalama 1-2m den 3m.'ye kadar boy ve 150 kg . ağırlığa erişebilir. 35-40 yıldan 100 yıla kadar yaşayabilir. Yavaş akan nehirler, göllerde dipte hareketsiz yatarak yaşar. Etobur bir balıktır. Su altındaki bütün hayvanları yiyebilir. Mayıs-Haziran arasında gece sessizliğinde yumurta döker. Dişileri ağırlığına oranla kg. başına 7000-25.000 yumurta dökerler. Tatlısu balıkları içinde eti en lezzetli balıklardan biridir. Ekonomik değeri çok yüksektir.

YILAN BALIĞI Erkekleri 35- 50 cm , dişileri 45- 100 cm . olabilen hem tatlı, hem de tuzlu sularda yayılış gösteren bir balıktır. Doğumu ve üç yıllık gelişmesinden sonra tatlı sulara girer. 8-20 yıl buralarda kaldıktan sonra tekrar üremek için Atlas Okyanusunda Sargossa denizine yönlenirler. Burada 70- 100C sularda yaklaşık 1.000- 3.000 m . derinlerde milyonlarca yumurta dökerler. Dönüşü başarabilen yavrular tekrar acısu bölgelerine gelirler. Yırtıcı ve obur bir canlıdır. Yumuşakça, kabuklular ve balıklarla beslenir. Etinin lezzeti yanında yetiştirmeye uygunluğu ile ekonomik değeri çok yüksektir.