Jigging - Dikey Sırtı Avcılığı

[turna]

Bu kadar bilgiden sonra balık tutamayan kendi düşünsün.Erol kardeş ellerine emeğine sağlık,

[oralatak]

Sevgili Erol Ağabey,

Olağanüstü emek ve paylaşma kararlılığınız karşısında nutkum tutulayazdı...

Derin Saygı ve Sevgilerimle,

Oral

[egede]

Konuyu yoğun emek sarfederek gündeme getirdiğiniz için teşekkürler. Ben de naçizane bazı eklemeler yapmak isterim. Öncelikle belirtmek isterim ki; her ne kadar özellikle Shimano kataloglarında, sözkonusu olta balıkçılığı tekniği Japon icadı olarak gösterilmekte ise de esasen uzun yıllar önce boğazda avlanan oltacılar tarafından bilinmekte ve uygulanmakta olan bir tekniktir. Günümüzde uygulanan ve bu başlık altında konu edilen teknik, bizim eski oltacılarımızın kullandığı iptidai metodun modernize edilmiş ve geliştirilmiştir şeklidir. Eski boğaz oltacılarının seyirtme zokası adı verilen, kurşundan balık (istavrit, gümüş vb. yem balık formunda) şeklinde dökülmüş, mazgallanmış ve civalanarak parlatılmış zokalarla palamut, torik, lüfer ve kofana gibi yırtıcı balıkları avladıkları, olta balıkçılığına yönelik hemen tüm kaynaklarda yazılmaktadır. Bu kaynaklarda (örneğin sayın Prof. Atilla Alpbaz ve Arif Özer'in "Olta Balıkçılığı Tüm Yönleri İle" isimli kitabı ve daha geriye gidersek Karakin Deveciyan'ın kitabı) seyirtme zokalarını şekilleri ve kullanım yöntemleri ile birlikte ayrıntılı olarak anlatmaktadır. Ağır seyirtme zokalarının temel çalışma prensibi; hızla aşağıya indirme ve hızla yukarı toplama şeklinde olup bu başlık altında incelenen konuyla aynı prensip altında çalıştığı bilinmektedir.

Günümüzde anılan zokalar çok çeşitli firmalar tarafından çeşitli boy, desen, şekillerde imal edilmektedir. Derin sulara indiremediğimiz diğer yapay yemlerin bu dezavantajını değerlendiren olta balıkçılığı malzemesi üreten firmalar ve özellikle Shimano firması bu açığı kapatmak için "Butterflay" ticari adıyla piyasaya sürdüğü ağır metallardan imal edilen bu ürünleri ile piyasada geniş bir yer tutmuş ve diğer firmalar da onu izlemiştir. Sayın üstadın da belirttiği gibi özellikle Zest marka ürünler Türkiye piyasasına girmiş ve 10 YTL civarı fiyatıyla İzmir Hisar Önü'ndeki malzemelcilerin raflarında bulunabilmektedir.
Ben yabancıların "vertical jigging" diye adlandırdığı yöntemin "dikey seyirtme" olarak adlandırılmasının daha doğru ve geleneğimize uygun olacağı kanaatindeyim. Zira sıyırtma (sıyırtı-sırtı) nasıl farklı bir teknik ve bize ait bir adlandırma ise seyirtme de ondan farklı ve fakat yine bize ait bir adlandırmadır. İsimler ve yöntemler daha önceden kullanılmış ve yerleşmiştir. Nitekim Shimano firmasının Türkiye tek satıcısı ve dağıtıcısı olan İzmirli firma da bu yıl ilk kez Shimano Avrupa kataloğunu Türkçe olarak yayınlamış, butterflay jigging kısmında çeviriyi butterflay seyirtme olarak yaptırmıştır. (Butterflay ticari bir markadır.)
Dikey seyirtme yöntemi günümüzde kamış ve makineli takımla uygulanmakta ve bu uygulama olta balıkçılığına daha modern ve sportif bir yön katmaktadır. Fethiye civarında bu yöntemi el oltası ile uygulayanlar vardır. El oltasını tercih edenlerin bundan büyük zevk aldıkları da saygı duyulması gereken bir gerçektir.
Dikey seyirtme yöntemi mucizevi bir yöntem değildir. Çok fazla zaman ve emek,sabır ister. Oldukça sportif ve bir o kadar yorucu bir yöntemdir. Ekipmanı oldukça pahalıdır. Shimano'nun bu yöntem için tavsiye ettiği ekipmanı tam tekmil almak isteyen bir oltacı Türkiye şartlarında 2000 YTL üzeri harcama yapmak zorundadır. (Ekipmanı dışarından bir tanıdığı vasıtasıyla getirme olanağı olanlar için bu rakam yarı yarıya düşer.)
Sayın Erol Bey'in yazısında tavsiye ettiği marka ve modeller de oldukça pahalı ve Türkiye'de temini oldukça zor olan orjinal Japon modelleridir. Yapılacak masraf büyüktür. Bu yöntemle balık tutmak çok emek ve harcama gerektirmektedir. Öncelikle kişinin kendi teknesi (arkadaşının teknesi olursa daha iyi olur) ve (merasını iyi bilen bir balıkçı değilse) sonar cihazı olmalıdır. Bütün bunlar tamamsa ve balığın bulunabileceği denizaltı oluşumları tespit edilirse yöntemi denemeye geçebiliriz. Peki biz bu yöntemi uygulamak ama bu bütçeyi ayıramayacak durumda isek alternatifler ne olmalıdır. Bu husustaki fikirlerimi de bir sonraki mesajımda açıklamak üzere şimdilik hoşçakalın diyorum. (Erol Üstada bu çok meşakkatli ama bir o kadar zevkli ve sportif yöntemi gündeme getirdiği için tekrar teşekkür ediyorum.)

[Teaser]

Sizin de verdiğiniz bilgiler oldukça güzel ve güncel.Ama size hitabet açısından zorlanmamamız için imza ayarlarınızı yaparsanız müteşekkir kalırız.Bilgiler için de ayrıca teşekkür ederiz.Saygılar...

[levrek]

Merhaba Sayın Egede,imza ayarlarınız olmadığından dolayı böyle hitap ettiğim için kusura bakmayın.Eklemeleriniz için çok teşekkür ederim,dediğiniz gibi malzemeler oldukça pahalı,ancak 3 No lu yazıda alternaif makineler mevcuttur,piyasada 60 -150 YTL arasında farklı fiyatlarda satılmaktadır.Kamışlarda ise bu fiyatlara yakın bir marka bulamadım.
Seyirtme-sıyırtma (sıyırtı-sırtı) kavramları üzerinde bildiğiniz gibi birçok forumda çeşitli şekillerde tartışması yapılmıştır.Bu yüzden daha çok yaygınlaşmış olan sırtı kelimesini kullanmayı tercih ettim.
Malzeme bakımından sevindirici bir haber olarak,Hisarönündeki malüm satıcılardan bir tanesi ile Lineaeffe firma kataloğundan çok uygun fiyatlara bu av türü için malzeme siparişleri dün verildi.Zannedersem bir ay gibi sonra gelmiş olurlar.
Alternatif fikirlerinizi dört gözle bekliyorum,sevgilerimle

[egede]

Bakalım imzam görünüyor mu?

[egede]

Eveet... İmza işini hallettim. Tanışma bölümünde de bir selamlama yaptım. Şimdi gelelim konuya. Erol Bey'in de belirttiği gibi makine yönünden alternatifler var kamış yönünden ise sıkıntı büyük.

Önce Makine konusuna değinelim. Zira kamış işi zor görünüyor. Erol Bey'in eklediği alternatif makineleri gördüm ancak bunlar hakkında deneyimim yok. Benim kendi ekleyebileceğim alternatiflere yazı içerisinde değineceğim.

Çıkrık tipi makinelerden yine üstadın belirttiği yüksek devirli ve güçlü çıkrıklardan başlangıç için edinmek oldukça zor görünüyor. Ülkemizde bulabileceğiniz çıkrıklar düşük hızlı ve ağırdır. Bunlar genelde sırtı (sürükleme=trolling) için imal edilmişlerdir. Bu ağır makinelerle uzun süre seyirtme yapmak zevkten çok işkence gibidir. Güçlü kuvvetli ve azimli arkadaşlarımız belki bu zorluğun üstesinden gelebilirler, ancak yine de makinenin gerekli hıza sahip olmayışından ötürü verim alamayabilirler. Çünkü amaç ağır metal yeme kaçan ve yalpalayan balık görüntüsü vermektir. Yavaş makine ile bu çok daha zordur. Bu iş için önerilebilecek en ucuz modeller Daiwa'nın Saltist ve Shimano'nun Toruim modelleri olup Cabelas'ta fiyatları 170-190 USD civarındadır. Ancak bu siteden yapılacak siparişlerin 100 Avroyu geçmesi durumunda gümrüğe takılması ve beraberinde yüksek maliyetler getirmesi olasıdır. Anılan makineler Türkiye'ye malzemeciler tarafından ithal edildiğinde ise 400-500 USD gibi rakamlara satılması muhtemel olup bence yüksek bir maliyettir. Dikey seyirtme avcılığına uygun diğer çıkrık modellerinin ise Amerika fiyatları dahi yanına yaklaşılamayacak kadar pahalıdır.

Öte yandan anılan makineler dahil çıkrık makine ile av yapmak (bende DAM Quick Power Cahmpion 450 LDL var, galiba 750 gr civarı, kemersiz kullanmak işkence, ancak sıyırtıda kullandım bir kaç kez o da.) makinenin pozisyonu itibari ile muhakkak mücadele kemeri gerektirir. Aksi halde Yemin, kamışın ve makinenin ağırlığına bir de balığın ağırlığı eklendiğinde takımı zaptetmek olanaksızlaşır. Kamışın üst kısmına takılan ağır makine balığın binmediği durumda dahi sağa veya sola dönme eğilimi gösterir, insanda ne kol bırakır ne de bilek. Dikey seyirtme esnasıda takım sürekli elimizde ve aksiyon halinde olacağından ya hep mücadele kemerine takılmış takımla seyirtme yapacağız ya da biraz sonra pes edip yemli ava geri döneceğiz demektir. Bunlar benim tecrübelerim olup güçlü kuvvetli arkadaşlardan bunun aksini iddia (belki de ispat) edenler de olabilir. Dolayısıyla benim gözüm korktuğundan çıkrık ile bu işi yapmaya niyetim yok, (çıkrıkla yapılamayacağına dair bir iddiam da yok, adamlar videolarda yapıyorlar). Bu arada en ucuz diye nitelediğim dikey seyirtme çıkrıklarından Daiwa Saltist'in en hafifi 650 gr. civarındadır. Ama spinning makinedeki 650 gr ile üste takılan makinedeki 650 gr. kullanırken inanın çok farklıdır. Balık binmeden önce dahi mücadele kemeri şart!
Gelelim spinning makinelere; çıkrık makinelerden farklı olarak alta takıldıklarından seyirtme esnasında denge ve güç kullanımı açısından daha iyidirler. Öte yandan belki şaşırtıcı ama büyük spinninglerin fren tertibatları da (kalama, drag vs. deniyor) pek çok çıkrıktan daha yüksek değerlerde fren gücü verir. (Orkinos, Marlin avlanan çıkrıkları kastetmiyorum, onlar değerlendirmelerimizin tamamen dışında, yani o tür avlar için tabii ki çıkrık kullanılacak) Nispeten küçük trolling çıkrıklarının üstünlüğü maksimum fren değerinden değil yüksek misina kapasitelerinden kaynaklanır. Örneklemek gerekirse Daiwa BG 90'ın maksimum drag (fren) değeri Daiwa'nın sitesinde 33 Libre (15 kg) olarak gösterilmiştir. Daiwa Saltist çıkrığın ise en büyük boyunda maksimum drag değeri 20 Libre (9 kg) olarak gösterilmiştir. Bu makineler yakın ağırlıktadırlar. Çıkrık olanın misina kapasitesi diğerinin belki iki katıdır ama fren gücü daha azdır.
Dikey seyirtme avcılığında oltaya gelebilecek balıklar çok çeşitlidir. Dip balıkları; lahoz, orfoz, trança, fangri, sinarit, dülger (evet peygamber), kayış balığı ve pelajik türler; akya, sarıkuyruk, orkinos, palamut, tombik, torik, kofana, lüfer gibi.
Özellikle dipten yakalanan türler fazla misinalı takım değil ama çok sağlam takım ile yakalanmalıdır. Zira bu türler yemi aldığı anda direnmek ve kaloma vermeden bir kaç kulaç yukarı almak esastır. Aksi halde verilen kaloma balığın takımı taşa, batığa sokması ve hem takımı hem de balığı kaybetmeyle sonuçlanacaktır.
Pelajikler ise çok hızlı ve güçlüdürler ama dipte yaşamadıkları için takımı dipe taktırma olasılığı daha azdır. Dolayısıyla hızlı ve çok misina kapasiteli çıkrıklara olan ihtiyaç bu türlerin avında ortaya çıkar. Ancak bu türlerin de büyük olmayanları spinning makineler ile zaptedilebilir. Spinning makinelerin daha az efor ile çalışmasının yanısıra daha yüksek fren değerlerinin olduğunu da bu şekilde açıklamaya çalıştım. Çok gelişmiş ve pahalı spinning makineler ile (uygun örgü ip, beden, iğne vs. ile) 100 kg+ orkinos türlerinin yakalanabildiği gerek yabancı forumlarda ve gerekse videolarda görülmektedir.(Bu son yazdığıma kendim de pek inanmadım, videoda değil gözümle görmeliyim ki o da çok zor) Tabii bizlerden ancak bir kaçımız o pahalı takımları temin edebileceğimizden bakalım neler alternatif olabilir? Mesaj çok uzadığından bir dahaki mesajda alternatif makineler ve kamışlar konusuna değineceğim. Saygılarımla...

[egede]

Arkadaşlar vakit buldum ve bilgisayarın karşısına geçtim. Konuyla ilgili yeni mesaj gelmemiş ben devam edeyim dedim. Bu yöntemi denemiş arkadaşlardan balık yakalayamamış olsalar dahi tecrübelerini paylaşmalarını dilerim. Nerede kalmıştık?

Evet alternatif ürünler diyorduk. Öncelikle belirtmek gerekir ki; sırf bu iş için üretilen makine ve çıkrıkların çok dayanıklı ve amaca yönelik aksiyonu en kolay şekilde sağlayacak ürünler olduğu bilinmelidir. Shimano kataloğunda bu ürünler tek tek sayılmış ve "dikey seyirtme avcılığında normal makineler ve kamışlar av gününün sonunu getiremez" denilerek gözümüz korkutulmuştur. Bütçemiz müsaitse bu ürünlerden edinmek yerinde olur. Aksi hale alternatifler düşünülmelidir.

Alternatifleri Türkiye'de özellikle online balık malzemesi sitelerinde satılanlardan seçtim. Bunlar öncelikle bu tür ava dayanıklılık esasına uygun olarak seçilmiştir. Daha sonra fiyatı, devir hızının yüksek olması (1:5 ve yakın), hafif olmaları (yorulmam ben diyenler için ağırları da mevcut) gibi kriterleri esas aldım.

Makineler;
1- Ryobi Ecusima 8000 - Bence fiyat performans kriterleri gözönüne alındığında yeni başlayanlar için en uygun seçenek. 1:5 devir hızlı, 555 gr. ağırlığında ve çok duyarlı bir kalama vidası var. 8 kg maksimum fren değeri olduğu kutusunda belirtilmiş. Önden kalamalı. Misinayı çok güzel ve dengeli sarıyor. Örgü iple kullanıma çok uygun. Fiyatına göre piyasadaki pek çoğundan daha iyi makine.

2- Okuma Eclipz 65 veya 90 - Bir İspanyol sitesinde bununla sinarit ve çok iri fangriler çektiklerini görebilirsiniz. Tuzlu su için üretilmiş fiyatı da uygun (100 YTL civarı)

3- Okuma Salina 65 - Eclipze benzer bir model fiyatı biraz daha (15-20 YTL civarı) yüksek. Tuzlu su için üretilmiş.

4- DAM Space Evo 680 FD - Yine aynı ispanyol sitesinde dikey seyirtme ile iri sinarit ve fangrilerin çekildiğini gördüğüm bir makine. Biraz ağır (710 gr.) ve devri düşük (1:3.8) ama makarası büyük olduğundan bir döndürmede topladığı misina miktarı yüksek devirlilere yakın. Bu işte kullanıldığını gördüğüm için yazdım.

5- Daiwa GS9 - İşte bir klasik, ağır ama her işin üstesinden gelir. Devri düşük ama makarası büyük. "Yorulmam ben" diyenler için ideal. Pahalı ama dayanıklı.

6- Daiwa BG60-90 - Bunlar da olur, ama GS9 daha uygun.

7- Mitchell Armada Pro 6500-7000 Bu makineler de gayet sağlamdır. 1:5,4 devir oranı var. 6500 modeli ağırlık olarak daha uygun. 200 YTL'yi aşan fiyatıyla en pahalı seçeneklerden. 8000 modeli çok ağır kol kanat bırakmaz o yüzden tavsiye etmedim, ama pehlivanlık varsa olur.

8- Elinizdeki kaliteli, koca kafalı tüm surf makineleri de uygun kalınlıkta örgü ip ile donatıp bu yöntemde kullanabilirsiniz. Çok ağır olmayanları ile nispeten yüksek devirli olanları işinizi başlangıç için gayet iyi görür. Makaraları büyük olduğu için devirleri düşük olsa bile bir çevirimde sardıkları misina miktarları gayet iyidir.

Tabii ki bunlar benim bildiklerim ve güvendiklerim. Bunlar dışında gerek Erol Bey'in önerdikleri ve gerekse benim bilmediklerim arasından başlangıç seviyesinde kullanılabilecek bir çok makine vardır.

Bu arada Erol üstadım; Lineaeffe (yazması da çok zor) kataloğundan hangi ürünleri seçtiniz? Dün yaptığım aramada PDF formatında Jigging Kamış ve Makine kataloglarını buldum, kamışları tanımadım ama çok güzel ve amaca uygun görünüyorlar. Ama jigging makine hemen tanıdık geldi. Banax'ın GT 5000 diye yeni nesil bir modeli var onun ismini değiştirip Jig Pro 8000 olarak kataloglarına koymuşlar. Güzel makineye benziyor. KNK fishing diye bir site var orada Banax GT 5000 80 USD civarı. (nakliye hariç) Ben foruma Manisa'dan katılıyorum. Ürünler gelince, (sadece size özel bir sipariş değilse) haberdar olursam o malzemeciye gidip incelemek isterim. Cevabınızı bekliyorum. Saygılarımla

[ASİRALİ]

Yeni kayıt oldum ama yazılarınızdan çok şeyler öğrendiğimi düşünmekteyim. Emeğinize ve ellerinize sağlık